Цөсний замын хорт хавдар (Biliary cancer)

Цөсний замын хорт хавдарт холангиокарцинома ба цөсний хүүдийн хорт хавдар орох бөгөөд хоёулаа ховор тохиолддог тавилан муутай өвчин юм.  Холангиокарцинома нь хавдрын анатомийн байршлаас хамааран элгэн доторх болон элэгний гаднах гэж ангилагддаг.  Хамгийн түгээмэл хэлбэр болох элэгний гаднах хорт хавдар нь цаашлаад перихиляр ​​болон элэгний гаднах дистал хэсгийн хорт хавдар гэж ангилагддаг.

Холангиокарцинома үүсэх эрсдэлт хүчин зүйлс нь анхдагч хатууралт холангит ба цөсний замын архаг үрэвсэл юм. Цөсний хүүдийн хорт хавдрын хамгийн том эрсдэлт хүчин зүйл бол цөс чулуужих өвчин юм. Өвчтнүүдэд ихэвчлэн шинж тэмдэг илэрдэггүй эсвэл зөвхөн өвөрмөц бус шинж тэмдгүүд  өвчний хожуу үе хүртэл илэрдэг бөгөөд өөрөөр хэлвэл ихэнх хавдар оношлогдох үедээ аль хэдийн хожуу шатандаа орсон байдаг.

Элэгний гаднах холангиокарциномын үед холестазын шинж тэмдэг ба өвдөлтгүй, чинэрсэн цөсний хүүдий илэрдэг.

Хэрэв элэгний трансаминазууд ба хавдрын маркерууд ихсэж, хэт авиан шинжилгээгээр цөсний суваг эсвэл цөсний хүүдийн хавдар байгаа бол оношлохын тулд MRCP эсвэл MDCT хийхийг зөвлөдөг. Эрт үе шатандаа байгаа хавдрыг мэс заслын аргаар тайрч эмчлэх боломжтой боловч өвчтөнүүдийн 90 орчим хувь нь оношлогдох үедээ аль хэдийн хожуу шатандаа орсон, тайрч авах боломжгүй хавдартай байдаг.

• Холангиокарцинома: цөсний сувгаас гаралтай бөгөөд тэдгээрийн үүсэн анатомийн байршилд үндэслэн ангилдаг.
  • Элэгний гаднах холангиокарцинома нь хамгийн түгээмэл хэлбэр юм .
    • Перихилар: элэгний баруун ба зүүн сувгуудын уулзвар хэсэгт  
    • Элэгний гаднах дистал хэсэг: цөсний ерөнхий суваг
  • Элэгний доторх холангиокарцинома: элэгний доторх цөсний сувгууд
• Цөсний хүүдийн хорт хавдар: цөсний хүүдийн салст бүрхэвч дотор үүсдэг