Бамбай булчирхай (Thyroid gland)
Тойм
Бамбай булчирхай нь дотоод шүүрлийн эрхтэн бөгөөд бодисын солилцоо болон бие махбодийн өсөлтөнд зайлшгүй шаардлагатай гормонуудыг ялгаруулдаг.
Бамбай булчирхай нь:
- Төвөнхийн хоёр талаар, хүзүүний өмнө хэсэгт байрладаг.
- Дундаж жин 30-60 грамм байдаг ба улаавтар шаргал өнгөтэй булчирхай юм.
- Гадуураа хөвсгөр холбогч эдэн гэртэй (капсул) бөгөөд, энэ нь бамбайн цуллагруу түрэн орж үйл ажиллагааны нэгж болох хэлтэнцэрүүдэд хуваах ба таславчийн дагуу цус,тунгалаг,мэдрэлийн салаанууд орсон байдаг.
Бамбай булчирхай нь :
- Бамбай булчирхайн гэмтэл
- Удамшил
- Зарим эмийн бодис
- Бамбай булчирхайн үрэвсэл
- Халдварт өвчин
- Өнчин тархи гэмтэл
- Дааврын өөрчлөлт зэргээс хамааран үйл ажиллагаа нь нэмэгдэх буюу
- Дааврын илүүдэл гипертиреодизм
- Үйл ажиллагаа буурснаар дааврын дутагдал буюу гипотиреодизм гэх мэтчилэн биед нөлөөлдөг.
- Анхдагч гипотиреодизм – Бамбай булчирхай бамбайн дааврыг хангалттай ялгаруулж чадахгүй улмаас үүснэ.
- Хоёрдогч гипотиреодизм – Бамбай булчирхай хэвийн боловч өнчин тархинаас ялгарах тиреотропин дааврын дутагдлын улмаас үүснэ.
- Гуравдагч гипотиреодизм – Гипоталамусаас тиреотропин-сэдээгч даавар хангалттай ялгарахгүйн улмаас үүснэ. Ховор тохиолдоно.
Макро анатоми
Товч
- Үйл ажиллагаа: дотоод шүүрлийн бодисын солилцооны эрхтэн
- Хэлбэр: Н/эрвээхэй маягийн хэлбэртэй, хөндлөн зүслэгт тах хэлбэрээр дүрслэгддэг
- Эзэлхүүн: 15-20 мл (♂) / 10-18 мл (♀)
- Жин: 20-30 гр
Бүтэц
- Энэхүү булчирхай нь 3 хэсгээс тогтдог
- хүзүүвч
- Хүзүүвч хэсэг нь цагаан мөгөөрсөн хоолойн 1-3-р цагаригны өмнөд хэсгээр байрлаж, баруун зүүн хэсгийг холбосон байдалтай байна.
- баруун, зүүн хэсгүүд -с бүрдэнэ.
- Тэрбээр баруун, зүүн хэсгүүд нь дээд талаараа төвөнхийн бамбай мөгөөрс
- Доод талаараа цагаан мөгөөрсөн хоолойн 5-6-р цагариг хүртэл оршино.
- Зарим тохиолдолд цацын хэсэг гуравдах хэсэг үүсдэг ба хүзүүний өмнө талаар байрлана.
- хүзүүвч
- lobus dexter – баруун дэлбэн
- lobus sinister – зүүн дэлбэн
- lobus pyramidalis – цацын хэсэг
- isthmus – хүзүүвч
Бамбай булчирхайн
- Өмнөд талаар m.sternothyroideus, m.sternohyoideus, m.omohyoideus, m.sternocleidomastoideus
- Дотно талд нь улаан хоолой, залгиур хоолой тус тус байрлана.
- Булчирхайн ар талд гүрээний ерөнхий артери, вен, мэдрэл зэрэг байршина.
Тус булчирхайн гадуур хальсан гэр хучна. Энэ хальсан гэр нь /a.carotis communis, v.jugularis interna, n.vagus/-эдгээртэй наалдсан байх ба төвөнх болон цагаан мөгөөрсөн хоолойтой мөн адил наалдан байрладаг тул тэдгээрийн хөдөлгөөнийг тодорхой хэмжээнд даган хөдлөдөг.
Бамбай булчирхайн хорт хавдар нь ихэвчлэн хатуу зангилаа хэлбэрээр илэрдэг. Бүх өвчтөнүүдэд эхний үнэлгээ хийх зорилгоор TSH-ийн шинжилгээ, бамбай булчирхайн хэт авиан шинжилгээ хийгддэг. Бамбай булчирхайн хорт хавдрын хэт авиан шинжилгээний шинж тэмдгүүд нь жигд бус ирмэг бүхий зангилаа, бичил шохойжилт, зэргэлдээх бүтэц эсвэл хүзүүний тунгалгийн булчирхайн хэсэг газрын нэвчилт үүсэх зэргүүд байдаг.
Ойролцоо контент
