Өвөрмөц дархлаа (Adaptive immune system)
Тодорхойлолт
Бие махбодид нэвтэрсэн эмгэг төрүүлэгчид тохирсон өвөрмөц хариу урвал явуулж эмгэг төрүүлэгчийг бие махбодиос зайлуулах, халдвар авсан эсүүдийн апоптозыг өдөөх үйлийг хариуцдаг. Уг эмгэг төрүүлэгч бие махбодид дахин орж ирэх үед богино хугацаанд өргөн хүрээг хамарсан хариу урвал өрнүүлдэг. Ингэхдээ санамжийн эсүүдийг бий болгодог Т ба В лимфоцит, антиген илчлэгч эсүүдээс тогтох дархлааны хамгаалалтын сүүлчийн шугамыг өвөрмөц дархлаа тогтолцоо хэмээн нэрлэдэг.
- Уг дархлаа тогтолцооны өөрийн эд эсийг таних үл довтлох байдал буюу дархлааны тэвчил алдагдах үед өөрийн эд, эсийн эсрэг дархлааны хариу урвалыг өрнүүлж аутоиммуны эмгэгийг үүсгэнэ.
- Төрөлхийн болон олдмол байдлаар дутмагшиж болно. Үүний улмаас эзэн бие халдварт өвчнүүдэд өртөмхий болдог.
Антиген илчлэгдэх
Хучуур эсийн хоригийг давсан антигенийг эдийн сэртэнт эс олзлон авдаг бол цусны урсгалд орсон антиген дэлүүний сэртэнт эсэд олзлогддог. Антигенийг олзолж идэвхжсэн сэртэнт эс тунгалгийн зангилаа руу нүүдэллэж тунгалгийн зангилааны Т хамааралт бүсэд ирж байршдаг . Лимфийн зангилааны Т хамааралт бүсэд ирж байрласан сэртэнт эсийн гадаргууд MHC молекултай холбогдсон антиген хам эрчимжүүлэгч молекулын хамт илчлэгддэг.
HLA систем
- Хүний лейкоцитын антиген HLA нь эдийн тохирооны их бүрдэл MHC-ийн уургуудыг кодлодог генийн нийлбэр юм.
- Сэрээ булчирхайд явагдах Т эсийн эерэг болон сөрөг шилэн сонголтод оролцоно. Харийн антиген-MHC бүрдлийг таних чадвартай Т эсүүд эерэг шилэн сонголтод орж цааш сургагддаг бол өөрийн MHC молекулыг танилгүй дархлааны хариу урвал өрнүүлсэн Т эсүүдийг апоптозын замаар үхүүлж аутоиммуны эмгэгээс урьдчилан сэргийлдэг.
- Эмгэг төрөгчид тохирсон дархлааны хариу урвалыг эхлүүлнэ. Антиген илчлэгч эсүүд харийн антиген (эмгэг төрүүлэгч)-г пептид болгон задлаж гадаргуудаа MHC молекултай хамт илчилснээр Т эсүүдийн рецептор танин тухайн эмгэг төрүүлэгчид тохирсон дархлааны хариу урвал эхэлдэг.
МНС молекулын тойм | ||
MHC-I ангийн молекул | MHC-II ангийн молекул | |
Локус |
|
|
Бүтэц |
|
|
Экспресс |
|
|
Үйл ажиллагаа |
|
|
Антиген илчлэх |
|
|
Гол агуулгыг цааш уншихад гишүүнчлэлийн эрх авах шаардлагатай. Хэрэв та гишүүнчлэлийн эрхтэй бол нэвтэрч үзнэ үү !