Гидроцель (Hydrocele)
Дутуу хөгжил ба согогууд, Ерөнхий мэс засал
Тойм
Гидроцель (Hydrocele) 
хэмээх ойлголтонд хэвлийн гялтангийн үргэлжлэл төмсөгний хальс (Tunica vaginalis testis)-ийн гадна талын Lamina parietal болон дотно талын Lamina visceral хэмээх 2 давхаргын хооронд орших хушганы серозон хөндий (Cavitas serosa scroti)-д гялтангийн шингэн хуримтлагдахыг хэлнэ. Олон янзын шалтгаан, хүчин зүйлийн нөлөөнд үүсч болно. Жишээлбэл хоёрдогчоор халдврын дараагаар, гэмтлийн дараагаар, аль эсвэл анхдагчаар Processus vaginalis testis хаагдахгүй үргэлжилсэн тохиолдолд гэх мэт.
Гэмтлийн дараагаар, үрэвсэлт өвчний үед, эсвэл төмсөгний хавдараар өвчилсөн үед шинж тэмдэгтэй, зовиур бүхий үндсэн өвчнөө дагалдсан үүссэн гидроцель тохиолдох нь цөөнгүй.
Оношлогоонд гэрэлтүүлэх шинжилгээ (diaphanoscopy) хэрэглэхэд хангалттай байдаг. Харин ялган оношлох зорилгоор төмсөгний эхо шинжилгээг хийх шаардлагатай.
Хэсгийн мэдээгүйжүүлэлтэн дор хатгалт хийж шингэнг соруулах эмчилгээ ихэнхдээ түр хугацаанд зовиурыг багасган, цөөн тохиолдолд өвчинг урт хугацаанд дахин эмчилгээ шаардагдахгүй түвшинд хүргэдэг бол мэс засал эмчилгээ хийснээр өвчнийг дахилт өгөх боломжгүй болгосноор бүрэн эмчлэх сайн талтай. Гидроцелийн үүсэх шалтгаан нь хэрэв төмсөгний хавдар байж болзошгүй бол заавал мэс заслын эмчилгээ төлөвлөгддөг.
Зураг: a. Tunica vaginalis testis-д, b. Tunica vaginalis communis und c. Tunica funiculi-д байрласан гидроцелийн төрлүүдийг илтгэсэн байна. Тодорхойлолт хэсгээс дэлгэрүүлэн харна уу!
Тодорхойлолт
- Hydrocele testis: Төмсөгний серозон хөндийд шингэн хуримтлагдах, өвдөлт үүсгэдэггүй эмгэгийг нэрлэнэ. Гидроцелийг хэлбэрээр нь харьцаатай, харьцаагүй гэж 2 ангилна
- Харьцаатай гидроцель /communicating hydrocele/: Processus vaginalis testis нээлттэй үед гялтангийн шингэнтэй харилцсанаар хушганы серозон хөндийн шингэний хэмжээ тогтвортой өөрчлөгдсөөр байдаг /ихсэх, багасах/. Энэ хэлбэр нь нялхаст элбэг тохиолдож, эмчилгээ шаардахгүй эдгэрж болно.
- Харьцаагүй гидроцель /non-communicating hydrocele/: Processus vaginalis testis бөглөрсөн /хэвийн үзэгдэл/ үед хушганы серозон хөндийд шингэн хуримтлагдах. Энэхүү шингэн нь Тunica vaginalis testis-ийн ханийн хучуур эдээс ялгардаг гэж үздэг бөгөөд өсвөр насныхан илүүтэй энэ төрлийн гидроцелээр өвчилнө.
- Хоёрдогч гидроцель: Үндсэн өвчнийг дагалдан, жишээлбэл төмсөг, түүний дайврын үрэвсэл, торшион хам шинж, хавдарын үед илэрнэ.
- Hydrocele funiculi spermatici: Hydrocele testis нь төмсөгний орчим шингэн хурахыг нэрлэдэг бол Hydrocele funiculi spermatici гэж гидроцелийн өөр нэг төрөл байх бөгөөд энэ нь үрийн цоргоны харалдаа (Eng. spermatic cord / Lat. Funiculus spermaticus-тай зэрэгцэн) Processus vaginalis testis-тэй харьцаагүй хэсэгт тохиолдох өвдөлт, зовиургүй шингэн хурах эмгэгийг нэрлэдэг.