Меланома (Melanoma)
Арьс судлал, Нөхөн сэргээх пластик мэс засал
Тойм
Меланома нь меланоцит буюу биед меланин үйлдвэрлэдэг эсүүдээс үүсдэг хорт хавдар бөгөөд ихэвчлэн эпидермисийн суурь давхаргын меланоцитээс үүсдэг боловч бусад хэсэгт байрлах меланоцитээс ч үүсч болно. Арьсны хорт хавдрын улмаас нас барах хамгийн нийтлэг шалтгаан юм.
Меланома ихэвчлэн их бие эсвэл хөлөнд арьснаас үүсдэг боловч заримдаа салстын гадаргуу болон нүдний судаслаг бүрхүүл (uvea)-ээс ч мөн үүсч болно. Нас ахих тусам тохиолдох магадлал нэмэгддэг
Эрсдэлт хүчин зүйлүүдэд хэт ягаан туяаны цацраг (ялангуяа цайвар арьстай хүмүүст), диспластик мэнгэ, гэр бүлийн гишүүнд меланомын түүх, дархлал дарангуйлагдсан байдал зэрэг орно.
Бусад арьсны хорт хавдруудаас ялгаатай нь меланома эрт үеэс метастаз үүсгэдэг нь зарим талаар босоо ургалтын хэв маягтай (хөндлөн ургалтаас ялгаатай) холбоотой байдаг. Меланома сэжиглэх эмнэлзүйн онцлог шинжүүдэд асимметри, ирмэгийн жигд бус байдал, өнгөний олон янз байдал, диаметр >6 мм, мөн хэмжээ, хэлбэр болон/эсвэл өнгө тодорхой хугацааны явцад өөрчлөгдсөн зэрэг (ABCDE шалгуур үзүүлэлтүүд) багтана.
Тархвар зүй
- Нас ахих тусам эрсдэл нэмэгддэг
- Хүйс
= 
ойролцоо байдаг. 
Ази тивд харьцангуй ховор тохиолддог боловч өвчтөнүүд ихэвчлэн өвчний хожуу шатанд оношлогддог.
- Жишээлбэл, 2020 онд БНХАУ-д меланомын 7,714 шинэ тохиолдол бүртгэгдсэн байна.
- Ази хүмүүсийн дунд меланомын хамгийн түгээмэл дэд хэлбэр нь акрал лентигиноз меланома (ALM) бөгөөд энэ нь гарын алга, хөлийн ул, хумсны доорх хэсэгт илэрдэг. ALM нь бусад меланомын дэд хэлбэрүүдээс илүү түргэн явцтай байдаг.
Арьсны хорт хавдрын улмаас нас барах хамгийн нийтлэг шалтгаан (АНУ-д). Дараах бүлгийн хүмүүст тохиолдох магадлал өндөртэй:
- Испани гаралгүй цагаан арьстай хүмүүс
- Эрэгтэйчүүд
- 75-аас дээш насныхан
Гол агуулгыг цааш уншихад гишүүнчлэлийн эрх авах шаардлагатай. Хэрэв та гишүүнчлэлийн эрхтэй бол нэвтэрч үзнэ үү !